In 2016 heeft het Programma Leren en werken in 4 arbeidsmarktregio’s onderzoek laten doen naar jongeren zonder werk of opleiding, met onvoldoende perspectief op verbetering van hun situatie. Uit het onderzoek ‘Perspectief 23-plus’, een onderzoek naar de kansen van 23-plussers uitgevoerd door KBA Nijmegen en Selle van der Woude in opdracht van het Programma Leren en Werken, blijkt dat meer dan 138.000 jongvolwassenen (23- tot 27-jarigen) zijn zonder werk, of opleiding, met onvoldoende perspectief op verbetering van hun situatie. Inmiddels zijn er in deze vier arbeidsmarktregio’s activiteiten opgezet om de jongeren zonder werk of opleiding te vinden en te begeleiden.
De sleutel lijkt te liggen bij meer en betere samenwerking in de arbeidsmarktregio tussen gemeenten en mbo. De problematiek van deze jongeren is zeer divers. Waar sommige van deze 23-plussers geholpen zijn met een kleine duw in de rug, is voor anderen meer nodig. Bij hen is er sprake van hardnekkige, zware en complexe problematiek. Zonder inkomen is er nauwelijks zicht op het oplossen van hun problemen, en tegelijkertijd blokkeren de problemen vaak de weg naar werk of naar een opleiding. Dat betekent dat ook in de oplossingen gezocht moet worden naar diversiteit en maatwerk.
In de arbeidsmarktregio Twente is het Jongeren offensief Twente van start gegaan. Samen met het Leerwerkloket proberen zij op verschillende manieren de jongeren op te zoeken en te begeleiden naar onderwijs of werk. Maandelijks worden Meet & Greet evenementen georganiseerd met werkgevers uit de regio en worden jongeren via UWV en gemeentelijke kanalen, maar ook via social media en free publicity benaderd. Met een nieuwe samenwerkingspartner, Junior Chambers International (JCI), een netwerkorganisatie van ondernemende mensen onder de 40 jaar, organiseert het Jongeren offensief Twente op 20 en 21 april een matching evenement specifiek voor deze jongeren. Ook vindt er naar aanleiding van het ‘Perspectief 23-plus’-onderzoek een verdiepend onderzoek plaats over waar ‘onzichtbare’ jongeren zich bevinden en hoe welke dienstverlening het beste bij deze doelgroep aansluit.
In de regio Rijnmond is het WerkgeversServicepunt Rijnmond Jong (WSPR Jong) opgericht voor alle jongeren. Hier is bewust afstand genomen van doelgroepindeling. Niet direct vervulde vacatures worden doorgespeeld naar een netwerk van jongerenorganisaties. Op 13 februari 2017 organiseren zij de bijeenkomst ‘De Match’ waar bestuurders van UWV, gemeente, de ROC’s in de regio (Albeda en Zadkine), werkgevers, jongerencoaches en de jongeren samenkomen. Werkgevers en jongeren worden op basis van een profiel, in plaats van op een CV, ‘gematcht’. Werkgevers worden gevraagd de jongeren op te nemen in hun eigen netwerk.
De drie ROC’s in Friesland (Friese Poort, Friesland College en Nordwin College) hebben hun oud leerlingen, inclusief voortijdige schoolverlaters van niveau 1 en 2 gebeld. Veel daarvan bleken werk te hebben. De jongeren zonder baan zijn opgeroepen om via een speeddate in contact te komen met werkgevers. Het Leerwerkloket Friesland ging met deze jongeren in gesprek en verzorgde CV checks. In januari wordt gekeken wat deze gesprekken hebben opgeleverd.
Het Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (RMC) volgt jongeren tot 23 jaar, maar om te voorkomen dat schoolverlaters ouder dan 23 jaar buiten beeld raken draagt het RMC deze gegevens over aan de gemeente. De gemeente Leeuwaren heeft speciale jobcoaches aangesteld die de jongeren verder begeleiden naar werk. Daarnaast is er een “Jimmy’s” opgericht, een plek waar jongeren terecht kunnen en begeleid worden door leeftijdgenoten.
Het Leerwerkloket Eindhoven beschikt over (scholings-)budget in het kader van Jeugdwerkloosheid. Dit is afkomstig van de gemeente. Met dit budget worden ‘zij-instroomprojecten’ voor met name jongvolwassenen georganiseerd. Het Leerwerkloket in Eindhoven koopt hiervoor een complete jaaropleiding in bij een ROC. Binnen deze jaaropleiding wordt maatwerk geboden aan de deelnemers: kleine groepen, op maat gesneden programma en persoonlijke begeleiding. De zij-instroomprojecten zijn vraaggericht: de deelnemers worden opgeleid naar concrete vacatures. Herman van Someren, projectleider van het Servicepunt Leren en Werken in Eindhoven, licht toe ‘Deze trajecten staan in principe open voor alle cliënten van de gemeente met een participatie-uitkering. Als we achteraf echter de uitstroomresultaten bezien blijkt de doelgroep jonger dan 28 jaar oververtegenwoordigd te zijn. Meer dan de helft van de deelnemers zijn jongeren onder de 28 jaar. Dat wordt natuurlijk mede veroorzaakt door de beschikbaarheid en de inzet van het scholingsbudget voor jongeren, maar ook door de specifieke aanpak in aparte lesgroepen.’
‘Marianne Zoetmulder, programmamanager Leren en Werken. ‘Wij praten liever niet over spookjongeren, maar over onzichtbare jongeren. Zij kunnen of willen geen meerjarig onderwijstraject meer beginnen. Zij zijn geholpen met alternatieve opleidingsroutes; korte opleidingsmodulen met certificering. Verder moet de begeleiding van deze jongvolwassenen anders en beter: persoonlijker, (op momenten) intensiever en met meer continuïteit. We praten daarover verder met diverse partijen, waaronder de MBO-Raad en De Nederlandse Raad voor Training en Opleiding (NRTO). Zoetmulder licht toe: ‘Partijen moeten hun inzet en planning in de regio bundelen, het professioneel handelen moet meer gericht zijn op wat jongeren vragen en er moet meer ingezet worden op persoonlijke begeleiding.’
Toelichting Leerwerkloketten
Leerwerkloketten zijn regionale samenwerkingsverbanden tussen onderwijs, gemeente en UWV. Het programma Leren en Werken bestaat sinds eind 2009 en heeft in opdracht van het Ministerie van SZW tot doel de aansluiting tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt door de combinatie van leren en werken te stimuleren.
